Amerikaanse presidentsverkiezingen duren lang. Het hele proces duurt bijna twee jaar en lijkt vooral aan het einde op een show met televisiedebatten, grootse uitspraken en wederzijdse beschuldigingen. Er kan maar één winnaar zijn. In het verleden zijn namen als Kim Jong-un of Megatron The D-23 op kandidatenlijsten voor het Amerikaanse presidentschap verschenen.
-
Inhoudsopgave
Hoe wordt de president van de Verenigde Staten gekozen?
Presidentsverkiezingen in de VS vinden om de vier jaar plaats, en niemand mag meer dan twee termijnen dienen. Deze regel werd in 1951 ingevoerd als onderdeel van het 22e Amendement van de Grondwet. Daarom blijft Franklin Delano Roosevelt, die tussen 1932 en 1944 vier keer werd gekozen, een uitzondering.
De verkiezingen worden altijd gehouden in schrikkeljaren op de dinsdag na de eerste maandag in november. De president treedt op 20 januari in functie. Als die dag op een zondag valt, wordt de officiële inauguratie uitgesteld tot 21 januari.
Om president van de Verenigde Staten te worden, moet een kandidaat in de VS geboren zijn, minstens 35 jaar oud zijn op de dag van de inauguratie, en minstens 14 jaar in de VS wonen. Een kandidaat kan zich aanmelden bij de Democratische Partij, de Republikeinse Partij, een kleinere partij, of als onafhankelijk. In de afgelopen eeuw heeft elke presidentsverkiezing een winnaar opgeleverd uit ofwel de Democratische ofwel de Republikeinse Partij.
🔵 De Democratische Partij
De Democratische Partij (D) is een van de oudste politieke partijen ter wereld en bestaat sinds 1828. De traditionele kleur is blauw, de mascotte is de ezel en de partij bevindt zich op het politieke spectrum in het centrum tot centrum-links. Bekende Democratische presidenten zijn Barack Obama, Bill Clinton, John F. Kennedy en Franklin D. Roosevelt.
🔴 De Republikeinse Partij
De Republikeinse Partij (R) werd opgericht in 1854. De kleur is rood en de mascotte is de olifant. Sinds 1875 wordt de partij ook wel Grand Old Party (GOP) genoemd. Op het politieke spectrum bevindt de partij zich in het centrum-rechts. Bekende Republikeinse presidenten zijn George Bush, Ronald Reagan, Dwight D. Eisenhower en Abraham Lincoln.
⚪ Aankondiging van een presidentskandidaat
De carrousel van ezels en olifanten begint ongeveer twee jaar voor de inauguratie. Presidentskandidaten kondigen hun kandidatuur aan, vormen campagneteams en reizen door het land om toekomstige kiezers voor zich te winnen.
Iedereen die minstens $5000€4.690 aan bijdragen ophaalt of een gelijkwaardig bedrag aan zijn campagne besteedt en voldoet aan aanvullende eisen, kan meedoen aan de race.
Vaak kondigen mensen hun kandidatuur aan alleen om aandacht te krijgen of om indruk te maken op hun buren. In 2012 dienden 417 mensen een aanvraag in, in 2016 waren dat er 1.780 en in 2020 1.212. Velen hiervan waren grapjaskandidaten, zoals Jezus Christus, Megatron The D-23, Banana for President en Kim Jong-un.
-
Acte I: De Primaries
Een belangrijke opmerking vooraf: de Amerikaanse presidentsverkiezingen zijn indirect. Kiezers in de Verenigde Staten stemmen in november, maar de Republikeinse en Democratische kandidaten worden meestal alleen door geregistreerde partijleden gekozen.
Aan het begin van het verkiezingsjaar presenteren zowel de Democraten als de Republikeinen een lange lijst met presidentskandidaten. Deze lijst moet worden teruggebracht tot één naam voor de uiteindelijke verkiezing in november. Dit gebeurt door middel van voorverkiezingen, die van januari tot juni plaatsvinden. In de voorverkiezingen kiezen kiezers niet direct een presidentskandidaat, maar stemmen ze op afgevaardigden die hun keuze vertegenwoordigen.
Beide partijen organiseren hun eigen voorverkiezingen en het proces verschilt per staat.
🔵 Voorverkiezingen van de Democratische Partij
De Democratische Partij gebruikt een proportioneel systeem waarin afgevaardigden worden toegewezen aan presidentskandidaten op basis van het percentage behaalde stemmen. Extra stemmen komen van zogenaamde supergedelegeerden—partijfunctionarissen die op het nationale conventie vrij kunnen beslissen welke kandidaat ze steunen.
Voorbeeld: In New Hampshire in 2016 waren er 24 afgevaardigden te verdelen. Bernie Sanders won 60,4% van de stemmen en Hillary Clinton ontving 38,0%. Sanders kreeg 15 afgevaardigden, terwijl Clinton er 9 kreeg.
Bij de stemmen van zes supergedelegeerden uit New Hampshire, die allemaal Clinton steunden, was het uiteindelijke resultaat van de voorverkiezingen in de staat gelijk op 15:15.
🔴 Voorverkiezingen van de Republikeinse Partij
In de Republikeinse voorverkiezingen hanteren sommige staten een “winner-takes-all”-systeem, terwijl andere een proportioneel systeem gebruiken. Er zijn geen supergedelegeerden bij de Republikeinen.
Voorbeeld: Bij de voorverkiezingen in 2016 in South Carolina behaalde Donald Trump 32,5% van de stemmen, Marco Rubio 22,5%, en Ted Cruz 22,3%. Trump kreeg alle 50 afgevaardigden van de staat.
❓ Hoe werken voorverkiezingen?
Elke partij bepaalt of de voorverkiezingen open zijn voor alle kiezers, alleen voor partijleden, of voor kiezers die niet zijn geregistreerd bij de tegenpartij.
In sommige staten (bijvoorbeeld Iowa, Minnesota of Wyoming) nemen voorverkiezingen de vorm aan van caucuses. Hierbij komen partijleden en vertegenwoordigers van kandidaten bijeen in kerken, gymzalen en andere openbare plaatsen om hun voorkeuren te bespreken en te lobbyen voor hun kandidaat. Het stemmen gebeurt door in groepen samen te komen, waarbij kiezers zich tijdens het proces kunnen aansluiten bij andere groepen als ze worden overtuigd.
De kleinste groepen worden uiteindelijk ontbonden, en hun leden moeten zich bij een andere groep aansluiten of vertrekken. Dit proces gaat door totdat er slechts twee kandidaten overblijven.
De eerste voorverkiezingen vinden traditioneel plaats in Iowa aan het eind van januari of begin februari, gevolgd door New Hampshire, South Carolina en Nevada. Het beslissende moment komt vaak op Super Tuesday in maart, wanneer in meerdere staten tegelijk voorverkiezingen worden gehouden.
Op dit punt hebben verschillende kansloze kandidaten meestal hun droom om het Witte Huis te bereiken opgegeven.
-
Acte II: De Conventies
In de zomer na de voorverkiezingen houden beide partijen hun nationale conventies. Traditioneel worden deze conventies eerst georganiseerd door de oppositiepartij.
Afgevaardigden die tijdens de voorverkiezingen en caucuses zijn gekozen, stemmen op de conventies om officieel de presidents- en vicepresidentskandidaat van hun partij te nomineren. De uitkomst van deze stemmen is zelden verrassend, omdat de afgevaardigden specifieke kandidaten vertegenwoordigen. Een uitzondering vormen de supergedelegeerden van de Democratische Partij, die vrij mogen stemmen op de kandidaat van hun keuze.
- 🔵 In 2024 had de Democratische Partij 4.521 afgevaardigden, waarvan 1.886 stemmen nodig waren om de nominatie te winnen van gebonden afgevaardigden.
- 🔴 De Republikeinse Partij had in 2024 2.550 afgevaardigden, en een kandidaat moest 1.276 stemmen behalen om de nominatie te winnen.
-
Acte III: De Campagne
De nationale conventies zijn voorbij, en de namen van de twee personen die strijden om de volgende president van de Verenigde Staten te worden, zijn bekend.
Een nieuwe fase van de presidentscampagne begint. Deze is korter, maar veel intenser. Kandidaten proberen niet langer steun binnen hun eigen partijen te winnen, maar richten zich op het overtuigen van kiezers. De felste strijd vindt plaats in swing states, waar Democratische en Republikeinse kandidaten slechts enkele procentpunten van elkaar verschillen in de peilingen.
Tussen september en oktober vindt een reeks van drie tot zeven felbegeerde presidentiële debatten plaats. In 2012 trokken deze debatten 67 miljoen kijkers. De debatten worden in de hele VS gehouden en vaak gehost door middelbare scholen of universiteiten.
Naast de twee hoofdrolspelers van de Democratische en Republikeinse partijen, kunnen ook kandidaten van andere partijen deelnemen, zoals de Libertarische Partij, de Groene Partij of de Constitution Party. Voor vice-presidentskandidaten is er een minder bekend debat.
-
Acte IV: De Presidentsverkiezingen
De Amerikaanse presidentsverkiezingen culmineren op de dinsdag na de eerste maandag in november. In staten zoals Delaware, Kentucky, New York, Hawaï en enkele andere staten is deze dag een officiële feestdag.
Bovendien staan de meeste staten vervroegd stemmen toe, inclusief stemmen per post.
Het doel van de presidentskandidaten is om zoveel mogelijk stemmen te winnen in zoveel mogelijk staten—bij voorkeur in Californië, Texas en Florida, die de meeste kiesmannen hebben. Bij presidentsverkiezingen geldt het principe “the winner takes all” voor de kiesmannen.
Voorbeeld: In 2012 waren er 29 kiesmannen te verdelen in Florida. De Republikeinse kandidaat Mitt Romney behaalde 49,13% van de stemmen, terwijl Barack Obama 50,01% kreeg. Ondanks het kleine verschil kreeg Obama alle 29 kiesmannen.
De uitzonderingen op deze regel zijn de staten Maine en Nebraska, die respectievelijk in twee en drie kleinere kiesdistricten zijn verdeeld. In deze staten worden kiesmannen afzonderlijk toegewezen, waardoor het mogelijk is dat meerdere kandidaten kiesmannen uit dezelfde staat winnen.
Het aantal kiesmannen dat aan elke staat wordt toegewezen, verandert elke vier jaar licht, en weerspiegelt grofweg de bevolking van de staat. Het winnen van een grote staat zoals Californië kan dus een vergelijkbaar aantal kiesmannen opleveren als het winnen van de 15 minst bevolkte staten samen.
Zodra alle stemmen en kiesmannen zijn geteld, is de naam van de volgende president officieus bekend. De officiële stemming door de kiesmannen vindt echter pas in december plaats. Er is geen ruimte voor verrassingen, aangezien de kiesmannen worden geacht volgens de partijlijn te stemmen.
-
Acte V: De Presidentiële Eed
De inauguratie van de nieuw verkozen president vindt plaats op 20 januari in Washington D.C., voor het Capitool van de Verenigde Staten. Als deze datum op een zondag valt, wordt de inauguratie uitgesteld tot 21 januari, hoewel de president officieel op 20 januari aantreedt.
Rond het middaguur legt de nieuwe president de ambtseed af, spreekt de presidentiële belofte uit en houdt een inaugurele rede. Vergelijkbare plichten gelden voor de vicepresident, die het leiderschap van het Witte Huis overneemt als de president tijdens zijn ambtstermijn overlijdt.
De eed wordt afgelegd op een bijbel en de tekst van de presidentiële eed van de Verenigde Staten is sinds 1884 onveranderd gebleven:
“I do solemnly swear (or affirm) that I will faithfully execute the Office of President of the United States, and will to the best of my Ability, preserve, protect and defend the Constitution of the United States.”
-
Leuke Feiten over Amerikaanse Presidentsverkiezingen
⭕ De Eerste Amerikaanse Presidentsverkiezingen
De eerste Amerikaanse presidentsverkiezingen vonden plaats van 15 december 1788 tot 10 januari 1789. Van de 13 oorspronkelijke koloniën namen er drie niet deel—New York slaagde er niet in om kiesmannen te kiezen, en North Carolina en Rhode Island hadden de Grondwet nog niet geratificeerd. George Washington won en werd de enige president in de geschiedenis die 100% van de kiesmannenstemmen ontving.
⭕ De Runner-Up werd Vicepresident
Tot 1804 werd de kandidaat die als tweede eindigde in de presidentsverkiezingen automatisch vicepresident. Na de invoering van het 12e Amendement werden aparte stemmen uitgebracht voor de vicepresident.
⭕ De Oudste en Jongste Amerikaanse Presidenten
De oudste persoon die als president werd verkozen, was Donald Trump op 78-jarige leeftijd in 2024, waarmee hij Joe Biden, de vorige recordhouder, overtrof.
De jongste president van de VS die aantrad, was Theodore Roosevelt op 42-jarige leeftijd in 1901, na de moord op William McKinley. De jongste verkozen president was John F. Kennedy op 43-jarige leeftijd.
⭕ Een President Werd Gekozen Ondanks Minder Populaire Stemmen
De eigenaardigheden van het kiesstelsel zijn zichtbaar in de verkiezingen van 1824, 1876, 1888, 2000 en 2016, waar de kandidaat met de meeste populaire stemmen niet tot president werd gekozen.
⭕ Waarom Amerikaanse Presidentsverkiezingen in November Worden Gehouden
November werd gekozen als verkiezingsmaand omdat boeren dan hun oogst hadden binnengehaald en konden reizen naar de stembureaus. Het weer was nog gunstig, wat reizen vergemakkelijkte. Verkiezingen worden op dinsdag gehouden om conflicten met de zondag, een rustdag, te voorkomen. Op zondag beperkte het ontbreken van vervoer vaak de mogelijkheden om te stemmen.
De tweede week van november werd gekozen om te voorkomen dat verkiezingen samenvielen met de eerste dag van de maand, wanneer handelaren meestal hun boekhouding afsloten voor de voorgaande maand.
⭕ Opkomst bij Amerikaanse Presidentsverkiezingen
De opkomst bij Amerikaanse presidentsverkiezingen is de afgelopen jaren toegenomen. De hoogste opkomst was 81,8% in 1876, terwijl de laagste, 48,9%, plaatsvond in 1924. In 2012 stemde 54,9% van de kiesgerechtigden, vergeleken met 60,1% in 2016 en 66,6% in 2020.
⭕ Een 80-Jarige Traditie Werd Gebroken in 2008
Voor het eerst sinds 1928 deed in de presidentsverkiezingen van 2008 geen zittende president of vicepresident mee aan de verkiezingen.
⭕ Een Presidentskandidaat Werd Geboren in Panama
Slechts twee Amerikaanse presidentskandidaten werden buiten het continentale Verenigde Staten geboren. Beiden deden mee in 2008. Barack Obama werd geboren in Honolulu, Hawaï, en John McCain werd geboren op de Amerikaanse militaire basis in Coco Solo, Panama.
Draag bij met een vraag of ervaring